Grondwetdeskundige Curreri: "Het is onrechtmatig dat Bartolozzi alleen naar de rechter stapt. De Kamer van Afgevaardigden moet hierover beslissen."

Over hetzelfde onderwerp:

"Er is één punt in deze hele Almasri-affaire dat mij centraal lijkt, maar nog niet voldoende is opgehelderd." Wat is dat dan? "Het Tribunaal van Ministers richt zich alleen op de rol van de ministers Carlo Nordio en Matteo Piantedosi, en die van ondersecretaris Alfredo Mantovano, terwijl Giusi Bartolozzi, die een regulier proces zal ondergaan, buiten beschouwing wordt gelaten. Is dit allemaal legitiem? Naar mijn mening niet," zegt Salvatore Curreri, constitutionalist en hoogleraar aan de Universiteit van Enna. Waarom? "Het Openbaar Ministerie had naar mijn mening ook toestemming moeten vragen om de kabinetschef van het ministerie van Justitie te vervolgen. De wet," legt Curreri uit, "stelt uitdrukkelijk dat de Kamers ook de positie van deze personen, die volledig betrokken zijn, moeten kunnen beoordelen, zelfs als ze geen lid zijn van de regering." (Montenegro vervolgt in inzet II)

Professor, laten we bij het begin beginnen. Wat vindt u van de zaak Almasri? Is het, zoals de meerderheid beweert, een geval van aanklagers die te ver gaan? "De magistraten doen hun werk," begint Curreri. "Omdat de regering de kwestie op juridisch en formeel niveau aankaartte, leek het me meteen duidelijk dat deze aanpak vatbaar was voor mogelijke kritiek van de rechterlijke macht." De zaken zouden echter anders zijn geweest als Palazzo Chigi zijn beslissing vanaf het begin op politiek niveau had bevestigd, toen het Internationaal Strafhof het arrestatiebevel uitvaardigde voor de Libische martelaar. " De regering had kunnen uitleggen dat het een zaak van nationaal belang was, met zogenaamde staatsredenen, en had zelfs staatsgeheim kunnen toepassen. De zaak zou daar maanden geleden al gesloten zijn."

Dat gebeurde niet, en paradoxaal genoeg zal het parlement na de zomer, op basis van puur politieke eisen, moeten beslissen of het verzoek van het Tribunaal van Ministers om te procederen tegen Carlo Nordio, Matteo Piantedosi en Alfredo Mantovano wordt ingewilligd. Ondertussen is het standpunt van premier Giorgia Meloni, die de situatie "absurd" noemde, in de ijskast gezet . "Het is waar dat politieke en juridische verantwoordelijkheid niet hetzelfde zijn. Maar," benadrukt de professor, "in dit geval lijkt het me echt gedurfd om die twee te scheiden." Leg verder uit. "Een misdaad kan ook worden begaan door nalatigheid. Dat Meloni niet heeft ingegrepen, betekent niet dat ze zich er niet van bewust was. Ze heeft zelf de verantwoordelijkheid voor de beslissing opgeëist. Bovendien maakt het aansturen van het politieke optreden van de regering deel uit van de rol en plichten die de grondwet aan de premier toekent." Bovendien komt Curreri's bezorgdheid ook voort uit het feit dat "het verzoek is om Mantovano voor de rechter te brengen, aangezien hij de delegatie van de premier voor de inlichtingendiensten beheert. Kortom, de gedelegeerde wordt onderzocht, niet de gedelegeerde." Dit is volgens de constitutionalist "de kern van het probleem" met betrekking tot de actie van het Tribunaal van Ministers.

De tweede betreft de positie van Bartolozzi, bijgenaamd de "Tsarina" van Via Arenula en een machtig figuur via wie een groot deel van Nordio's ministerie actief is. Haar naam verschijnt in de documenten van de magistraten. "Een persoon die, naar we lezen, strafrechtelijk betrokken is bij de zaak. Maar ze maakt geen deel uit van de regering; ze is een afdelingshoofd, en om die reden had het Openbaar Ministerie blijkbaar geen verzoek tegen haar mogen indienen. Zozeer zelfs dat de voorzitter van de Nationale Vereniging van Magistraten, Cesare Parodi, heeft gesuggereerd dat Bartolozzi's positie zou kunnen worden ingetrokken, waardoor directe actie mogelijk is zonder tussenkomst van het parlement." En in dit geval, aangezien de Kamer van Afgevaardigden de procedure hoogstwaarschijnlijk niet zal goedkeuren, zou Bartolozzi uiteindelijk de enige zijn die terechtstaat. "Een soort zwakke schakel, een zondebok", redeneert Curreri. Ondertussen had Parodi de politieke gevolgen van een veroordeling van de ambtenaar van Via Arenula aangekaart. Daarmee voedde hij de argwaan van de meerderheid jegens het Openbaar Ministerie: door Bartolozzi op de korrel te nemen, zou indirect de aandacht worden gevestigd op de verantwoordelijkheden van de regering.

"Er is één punt dat benadrukt moet worden", zegt Curreri. "De wet betreffende ministeriële aansprakelijkheid – zowel Constitutionele Wet 1/89 als Algemene Wet 212 van 1989 – voorziet in de mogelijkheid dat een minister heeft gehandeld in overleg met andere derden, die noch parlementslid noch regeringslid zijn." En wat zegt hij? "Dat zelfs bij deze personen, zoals Bartolozzi, de Kamer betrokken moet worden om te beoordelen of er sprake is van een overwegend openbaar belang. Ik ben van mening dat het Openbaar Ministerie deze weg had moeten bewandelen", vervolgt de constitutionele expert, die, in afwachting van de ontwikkelingen, elke complottheorie met betrekking tot het Tribunaal van Ministers vermijdt en de controverse overlaat aan de meerderheid en de oppositie.

Wat zijn de juridische scenario's nu vanuit juridisch perspectief? "De Kamer zou op institutioneel niveau een jurisdictiegeschil kunnen aankaarten omdat zij van mening is dat zij niet de gelegenheid heeft gehad haar prerogatieven uit te oefenen," antwoordt Curreri. En wat als Bartolozzi daadwerkelijk alleen naar de rechtbank zou gaan? "Zij zou dit bezwaar kunnen aanvoeren ter verdediging van haar individuele standpunt, als een procedurefout waarover de onderzoeksrechter zou oordelen, wat er vervolgens toe zou kunnen leiden dat de officier van justitie het Parlement verzoekt om verder te gaan." Mits het Tribunaal van Ministers Nordio's loyalist echter niet heroverweegt en op gelijke voet beschouwt met de andere betrokken overheidsfunctionarissen. Is dit technisch mogelijk? "Het kan, en ik denk dat het het meest verstandig is, omdat Bartolozzi's standpunt een concurrerende strafzaak is. Aan de andere kant," concludeert Curreri, "heeft de Kamer nu 90 dagen om te beraadslagen; er is tijd."

Meer over deze onderwerpen: